Ορίστε μια μικρή επιλογή από mirabilia, «παράξενα», της περιοχής του Ντωφινέ (νοτιοανατολική Γαλλία), όπως καταγράφηκαν από τον Γερβάσιο του Τίλμπουρυ στις αρχές του 13ου αιώνα. Πηγή: Ζακ Λε Γκοφ, Το φαντασιακό στο Μεσαίωνα, μετάφρ. Ν. Γκοτσίνας, Αθήνα 2008.
Ι. Ο πύργος που δεν δέχεται τους νυχτοφύλακες.
Στο βασίλειο της Αρελάτης [Αρλ], στην επισκοπή της Βαλάνς, στην πόλη της Λιβρόν, υπάρχει ένας πύργος πολύ ψηλός, αυτός του επισκόπου Βαλεντίνου, που δεν δέχεται τους νυχτοφύλακες. Αν τοποθετηθεί ένας νυχτοφύλακας στον πύργο αυτό για τη νύχτα, το πρωί θα νιώσει να παρασύερεται στην κοιλάδα που βρίσκεται στους πρόποδές του. Θα βρεθεί στην κοιλάδα χωρίς να έχει πάθει κάτι κακό, χωρίς να έχει νιώσει το φόβο της πτώσης, ούτε το φόβο κάποιας αρπαγής, και δεν θα αισθανθεί καμία επαφή, ούτε να έχει χτυπήσει.
ΙΙ. Ο βράχος που μετατοπίζεται με το ένα δάχτυλο και όχι με όλο το σώμα.
Στο βασίλειο της Αρελάτης, στην επαρχία της Εμπρέν, στην πόλη που ονομάζεται Νοθ (;) υπάρχει ένας μεγάλος βράχος που μπορει κανείς εύκολα να τον μετακινήσει ολόκληρο, αν τον σπρώξει με το μικρό δάχτυλο. Αν προσπαθήσει, όμως, να τον μετατοπίσει με όλο το σώμα ή με όσα ζευγάρια βόδια θέλει, μένει ακίνητος.
(…)
V. Ο βράχος που ονομάζεται Aiguille (Aequa illa: ίσος με αυτόν)
Οι θιασώτες της εφηβείας κυνηγούν τόσους μύθους όσους και πραγματικότητες και καθώς όλα είναι ματαιότητα, οι μάταιοι γιοι των ανθρώπων στις κίβδηλες ζυγαριές, συλλέγουν ανώριμα πράγματα ανάμεσα στα γινωμένα πράγματα και μερικές φορές δεν ευφραίνονται λιγότερο με τους μύθους απ’ ό,τι με τις πραγματικές ιστορίες. Για παράδειγμα, στο βασίλειο της Αρελάτης, στην επισκοπή της Γκρενόμπλ, στα όρια με την επισκοπή της Ντι, υπάρχει ένας πολύ ψηλός βράχος στην περιοχή που οι κάτοικοι αποκαλούν Τριέβ. Ένας άλλος γειτονικός βράχος είναι απέναντί του, τον ονομάζουν «ίσο με αυτόν», καθώς έχει το ίδιο ύψος με εκείνον, αν και η κορυφή του είναι απρόσιτη. Αυτοί που κοιτούν από τον απέναντι βράχο βλέπουν εκεί μια διάφανη πηγή που κατηφορίζει σαν καταρράκτης μια κλιμακωτή σειρά βράχων και στην κορυφή του βράχου το χορτάρι πρασινίζει όπως σε ένα λιβάδι. Κάποτε βλέπουν εκτυφλωτικά λευκά σεντόνια που έχουν απλωθεί για να στεγνώσουν, όπως συνηθίζουν οι πλύστρες. Η προέλευση αυτού του θαύματος, η σημασία του, οι δημιουργοί του στάθηκε εύκολο να αναζητηθούν, αλλά πολύ δύσκολο να βρεθούν.
Το αγόρασα πριν κάνα δυο μήνες το βιβλίο του Goff αλλά που χρόνος για διάβασμα. Πάντως πίσω από αυτές τις ιστορίες πάντα κρύβεται κάποια αλήθεια, γι’ αυτό και ο Le Goff θεωρεί καίριο τον ρόλο της τέχνης και του φαντασιακού στην Ιστορία
Δύτη, απ’ ό,τι λένε, η επιλογή είναι ακόμη εκεί:
http://en.blog.wordpress.com/2009/05/07/youtube-polls-comments/#comment-65849
Δύτη, κάποια βουτιά είναι λάθος.
Arles est en Provence. Η πρωτεύουσα του Dauphiné είναι η Grenoble. Κι εγώ, με τα παλιά σύνορα, σ΄ αυτή τη μεριά μένω, δηλαδή στην άλλη όχθη του Ροδανού (του Ρόνου που λένε μερικοί), στην αριστερή (εκπληκτικό, ε;) και σε λίγο υπεράλπειος (από την άλλη μεριά).
Νικολά, επειδή κι εμένα μου φάνηκε περίεργο γούγλισα arelat και ιδού ο βουργουνδικός επεκτατισμός:
http://en.wikipedia.org/wiki/Kingdom_of_Arles
Χμ, Νικολά, αν δεν σε κάλυψε η Μαρία, πρέπει να κοιτάξω τι γράφει ακριβώς ο Λε Γκοφ για τη μεσαιωνική Αρελάτη (Αρλ, ή μήπως δεν είναι αυτή;). Αυτό όμως δυστυχώς από Δευτέρα…
Ο Ρόνος, και ο Σένης;
Η ίδια είναι, δες σ. 2
Ναι, αυτό για το βασίλειο της αρλέτας το ξέρω. Αλλά η Αρλ βρίσκεται στην Προβηγκία, όχι στο Dauphiné (http://fr.wikipedia.org/wiki/Dauphin%C3%A9). Είναι σαν να λέγαμε η Μακεδονία (γύρω από την Αθήνα).
Λοιπόν, δεν ξέρω καλά τη Γαλλία, να πω την αλήθεια. Ο Λε Γκοφ πάντως εισαγωγικά γράφει τα εξής: [το κείμενο μιλά για την] σημερινή νοτιοανατολική Γαλλία και ιδιαίτερα την περιοχή του Ντωφινέ (…) Ο όρος Ντωφινέ, που δεν υπήρχε στις αρχές του 13ου αιώνα, φυσικά δεν εμφανίζεται. Η γεωγραφική-πολιτική ενότητα που συχνότερα αναφέρεται είναι αυτή του βασιλίου της Αρελάτης ΄(Βουργουνδίας-Προβηγγίας) (…) τα τρία σημερινά διαμερίσματα της Isère, των Hautes Alpes και του Drôme.
Όπως καταλαβαίνω, μάλλον έγραψα εγώ λάθος «του Ντωφινέ (γύρω από την Αρλ).» Θα το διορθώσω. Ευχαριστώ, Νικολά!
Παρεμπιπτόντως, μερικές διευκρινίσεις στο τελευταίο απόσπασμα. Γράφει πάλι ο Λε Γκοφ:
Aiguille: Πρόκειται για το βουνό Aiguille κοντά στο Μονεστιέ-ντε-Κλερμόν (Ιζέρ). (…) Ο Jean-Claude Schmitt μου υποδεικνύει ότι η σκοτεινή έκφραση adolescentiae sectatores [στη μετάφραση: «οι θιασώτες της εφηβείας»] θα μπορούσε να παραπέμπει στις ομάδες νέων που σκαρφαλώνουν τα βουνά και (μετα)φέρουν από εκεί παρόμοιες διηγήσεις (βλ. τον Peer Gynt του Ibsen).
Ευχαριστώ για τη διόρθωση (ξέρεις τη μανία μου για τη λεπτομέρεια, μέχρι σπασαρχιδείας!) και κυρίως για το κέντρισμα να πάω να διαβάσω λίγο Le Goff που το αναβάλλω «χρόνια μα και χρόνια», γιατί ο Μεσαίωνας με τρομάζει, φοβάμαι μήπως πέσω μέσα με τα μούτρα και δεν ξαναβγώ. Το βιβλίο στο οποίο αναφέρεσαι είναι το L’imaginaire médiéval; μπορείς να μου το επιβεβαιώσεις; μπορείς να μου στείλεις ένα ημέλι; ήθελα να κάνω μία προσωπική ερώτηση (εάν επιτρέπεται).
Το βιβλίο αυτό είναι, Gallimard 1985. Είναι συλλογή άρθρων. Σου στέλνω ημέλι, μόνο αν δεν το πάρεις τσέκαρε στα σπαμ (επειδή είναι στο yahoo, μερικές φορές καταλήγει εκεί).