Minima orientalia

Σκέφτηκα να συγκεντρώσω εδώ τα, ας πούμε, «οθωμανολογικά» (αλλά και περσολογικά, και άλλα) ποστ, για όσους ενδιαφέρονται για αυτήν ειδικά την πλευρά του Δύτη. Πρόκειται κυρίως για μικρά κομματάκια οριενταλιστικής, ας πούμε, σύντομης ιστορίας· κάτι σαν σύντομες και παράξενες ιστορίες από την Εγγύς Ανατολή. Όπως αυτές:

• Ένα καταραμένο ρολόι, που όποιος τόχε έβρισκε βίαιο θάνατο, από τις αρχές του 17ου αιώνα: Το παλιό ρολόι
• Δυο ιστοριούλες με οθωμανούς βρυκόλακες στις αρχές του 18ου αιώνα: Ο βρυκόλακας και ο καδής – και άλλες δύο με φαντάσματα, από τα τέλη του 16ου: Φωνές και σώματα. Αλλά και μία που συνδυάζει ιπτάμενες μάγισσες και βρυκόλακες: Από τον Καύκασο στο Φριούλι: νύχτα στο φαλακρό βουνό
• Η άγνωστη παρουσία των Οθωμανών στον Ινδικό ωκεανό, τον 16ο αιώνα: Ένας Οθωμανός στην Ινδία και Σε ξένο αχυρώνα
• …αλλά και στην Αμερική του 19ου αιώνα (κάτι σχετικό αναφέρει και ο Πύντσον στο Ενάντια στη μέρα, σελ. 408 κ.εξ.): Χάι Τζόλλυ, γνωστός και ως Χατζή Αλή
• Αποσπάσματα οθωμανικής λογοτεχνίας: ένα φανταστικό διήγημα (Τα σαράντα παλικάρια και ο Κοζάκος), καταγραφές ονείρων μιας γυναίκας (Όνειρα τρεισήμισυ αιώνων), η ιστορία για το πώς ο σουλτάνος Βαγιαζίτ πέθανε δύο φορές (Η ψυχή ως νυφίτσα). Και ένα παραμύθι που ίσως γεννήθηκε στην Περσία, ίσως και όχι, για να γίνει τον 20ό αιώνα ένα αγνώριστο βιβλίο (Ιστορία μιας ιστορίας).
• Σα λογοτεχνία μοιάζει μερικές φορές, όταν περιγράφει τα τέρατα της άκρης του κόσμου, και η κοσμογραφία των Οθωμανών (Τερατολογίες). Παρομοίως όταν περιγράφει ιστορίες προφητών και μυθικών πτηνών (Σελίδες της Ιεράς Ιστορίας)
• Κάποια κάπως επίκαιρα, όπως για την οθωμανική φορολογία (Μια ιστορία με φόρους, αλλά και Οθωμανικός νεοφιλελευθερισμός), στάσεις απέναντι στους αγρότες (Το χώμα το περιφρονούν και το κλωτσάνε) αλλά και τους δημόσιους υπάλληλους (Δημοσίων υπαλλήλων αποτελέσματα). Οθωμανικές «επιχειρήσεις-σκούπα» (Μετωνυμίες και συνεκδοχές). Και η (φερόμενη ως) μέθοδος για να διακρίνει κανείς αν επίκειται εξέγερση: Γκρίνια και σιωπή.
• Κάποια παράδοξα ιστορικά γεγονότα, όπως: παράλληλες αποτυχημένες ναυπηγήσεις σε Ανατολή και Δύση (Σουηδία – Οθωμανική Αυτοκρατορία, σημειώσατε Χ), ένας μανιακός -ίσως- σουλτάνος της Αιγύπτου (Κάτι σαν Ηλιογάβαλος, στην Αίγυπτο), ένας απίστευτος Ιταλός τυχοδιώκτης στον Καύκασο των αρχών του 19ου αιώνα (Ο άνθρωπος που θα γινόταν προφήτης). Εδώ και κάτι από την περσική γραμματεία: Περσικές εκδοχές του θανάτου
• Πώς υποδέχτηκε η Κωνσταντινούπολη την εισαγωγή του καπνού: Ο καπνός και η θεοφρούρητη πόλη
• Πώς είδαν οι Οθωμανοί χρονικογράφοι την Άλωση της Πόλης: Έναρξις ενοικιοστασίου. Και ένα παιδικό σημειωματάριο του Μεχμέτ του Πορθητή: Ένα παιδί μετράει…
• Μια αστυνομική ιστορία, δανεισμένη από τα κατάστιχα του καδή του Χάνδακα (Ηρακλείου): Από το αρχείο του Σέρλοκ Χιλμή Τσελεμπή
• Μια άλλη ιστορία, αστυνομικού χαρακτήρα όσον αφορά τη διερεύνησή της από τον ιστορικό: Άγιος Αχμέτ. Μια αστυνομική ιστορία (Α΄, Β΄, Γ΄), ή πώς ένας νεομάρτυρας αποδεικνύεται θύμα συκοφαντίας. Ίσως παρόμοιας ιδεολογίας με τους Οθωμανούς άθεους, που Δεν είχαν τον θεό τους
• Κάτι από θρίλερ έχει και αυτή η συναρπαστική αφήγηση του Εβλιγιά Τσελεμπή: Φόνος στο Μπιτλίς
• Ο Εβλιγιά πάλι για οθωμανούς αεροπλόους και επίδοξους αστροναύτες (Ιπτάμενοι και τσελεμπήδες) αλλά και για μια θαυματουργή τερατογένεση (Το κορίτσι που γέννησε ελεφαντάκι).
• Ένας κάπως μνησίκακος (ή, παρορμητικός) οθωμανός άγιος: Άσ’ τον τρελό στην τρέλα του. Και ένας φυλακισμένος ποιητής που έγινε ποιητής της φυλακής: Δεν του άρεσε η θέση του
• Οθωμανικός υπόκοσμος, και τα τραγούδια του, πρόδρομοι του ρεμπέτικου: Άρχοντες της στάχτης (κάτι οθωμανικό και παρόμοιο έχει και αυτό, για την ετυμολογία του ρεμπέτη: Η ρεμπέτα, οι δερβίσηδες κι οι φίλοι)
• Ένα ιεροδικαστικό έγγραφο όπου οι διάδικοι είναι κεράσια: Ένας καδής σπάει πλάκα
• Κάτι σχετικά με τις οθωμανικές και περσικές μικρογραφίες: Εν τω σμικρώ το ευ
• Μια μπλεγμένη ιστορία με κλέφτες στη Λάρισα του 17ου αιώνα: Ληστές, κριτές, μπλεξίματα.
• Οθωμανικές γκρίνιες για την παρακμή του παρόντος, εστιάζοντας στις τρίχες: Τα γένια και τα χτένια.
• Μια σύνοψη των περιηγήσεων ενός Φαναριώτη εμπόρου στην Κεντρική Ασία και το Ιράν: Από τα Θεραπειά στη Μπουχάρα
• Τα ετυμολογικά του ρεφενέ, με ολίγη από οθωμανική καλή συμπεριφορά: Οι γνώστες και ο ρεφενές
• Ένα είδος αδέξιου μανιφέστου περί οθωμανικής (και όχι μόνο) ιστορίας με αφορμή την περίφημη σειρά του Σκάι για το ’21: Ανομία (και συνέχεια: Δεν υπάρχει κράτος). Πάλι για το ’21: Οθωμανός τη θρησκεία και έλλην τη πατρίδι (άλλοι Οθωμανοί, πάλι, ήταν πιο φανατικοί: Επέκεινα του Δερβενιού) αλλά και Μια παρολίγον Έξοδος
• Μια περίπτωση ασυνείδητων δασκάλων και των ενεργειών αίτινες απεφασίσθησαν υπό των αρμόδιων αρχών: Δασκάλοι γρηγορείτε!
• Ένα φιλοζωικό διήγημα, γραμμένο από τον ποιητή Νεργκισί στις αρχές του 17ου αιώνα: εκεί όπου βασιλιάς και ζητιάνος, άνθρωπος και ζώο είναι ίσοι
• Δεν είναι ακριβώς οθωμανικό, αλλά αυτή η παράξενη λεπτομέρεια από τα ψηφιδωτά της Μονής της Χώρας έχει κάτι το ανατολίτικο: Επί τη επετείω των γάμων σας
• Τώρα, δεν ανήκουν ακριβώς στην κατηγορία αυτή, αλλά μπορείτε να δείτε τις εντυπώσεις μιας περιήγησης στην ανατολική Τουρκία, γεμάτης με αρμενικά, σελτζουκικά και οθωμανικά μνημεία: Τι μάσησαν τα δόντια της όρασης και Κάποτε, μια πόλη (για το αρμένικο Άνι).

Advertisement