Ο Δύτης διαφημίζει

Οι παλιοί στο μπλογκ ίσως θυμάστε τους Κυνοκέφαλους, ένα «ποιητικό φανζίν» που βγάζαμε μια παρέα στο Ιστορικό-Αρχαιολογικό Θεσσαλονίκης την τόσο μακρινή τώρα δεκαετία του ’90. Ορίστε λοιπόν! το πρώτο τεύχος, 1993, δραχμές 100, εδώ (σε συνεργασία με το Γρηγόρη)· θα ακολουθήσουν και τα άλλα δύο. Να δούμε, θα εμφανιστεί κανένας αναγνώστης από τα παλιά; Αναρωτιέμαι.

Αξίζει τον κόπο να βάλω και άλλη μια διαφήμιση (αντιγράφω από εδώ): Περισσότεροι από 30 Ελληνες εικαστικοί εξερευνούν με χαρακτηριστικά έργα ο καθένας τη διαδικασία της γραφής στην ομαδική έκθεση με τίτλο «Εν-γραφή», που εγκαινιάζεται την Τετάρτη 3 Φεβρουαρίου στην Ελληνοαμερικανική Ενωση. (…) Συμμετέχουν οι: Δ. Αγραφιώτης, Κατερίνα Αποστολίδου, Αθ. Αργιανάς, Ν. Βαλαωρίτης, Βέττα Νανά, Πέννυ Γκέκα, Ειρήνη Γκόνου, Στ. Ζέρβας, Γ. Ζιώγας, Δ. Ζουρούδης, Τίνα Καραγεώργη, Ελένη Καραγιάννη, Ζωή Κεραμέα, Γ. Μπουρνιάς, Κ. Ξενάκης, Γ. Ξένος, Βάνα Ξένου, Δ. Ξόνογλου, Μαρία Οικονομοπούλου, Ελενα Παπαδημητρίου, Γ. Παπαδόπουλος, Μαγδαληνή Παπανικολοπούλου, Νίκος -Γαβριήλ Πεντζίκης, Δ. Σκουρογιάννης, Μ. Σπηλιόπουλος, Γ. Τσεριώνης, Λίνα Φανουράκη, Φ. Φέξης, Εφη Χαλυβοπούλου, Ερση Χατζηαργυρού, Χρύσα, Γ. Ψυχοπαίδης. Κατά τη διάρκεια της έκθεσης, έως 9 Μαρτίου, θα πραγματοποιηθούν παράλληλες εκδηλώσεις, όπως διαλέξεις για τη γραφολογία, τη χρήση της γραφής στην ιστορία της τέχνης, εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές αλλά και θεατρική παράσταση.

Θα μου πείτε, τι μ’ έπιασε και διαφημίζω εκθέσεις; Ε, συμμετέχει ο φίλος μου ο Δημήτρης ο Σκουρογιάννης. Μπορείτε να δείτε (λεπτομέρεια από) έργο του εδώ:

Να πάτε, λέω!

Advertisement

Read Full Post »

Το χώμα το περιφρονούν και το κλωτσάνε

Γιος ενός καδή και ποιητή, ο Κιναλιζαντέ Αλή Τσελεμπής (1510-1571) έμεινε γνωστός ως ο συγγραφέας του Ahlâk-ı Alâî («Υψηλή ηθική»), μιας ηθικοπολιτικής πραγματείας την οποία έγραψε το 1563-65, όντας καδής στη Δαμασκό. Το έργο αυτό, δημοφιλέστατο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία επί αιώνες, βασίζεται σε προγενέστερα περσικά πρότυπα και συνοψίζει μια θεωρία περί ηθικής, μια έκθεση περί οικιακής οικονομίας (με την έννοια των Οικονομικών του Ξενοφώντα) και μια πολιτική θεωρία που αποτέλεσαν τον καμβά για μεγάλο μέρος της μεταγενέστερης σχετικής γραμματείας.

Εδώ (αντιγράφοντας από μια πρόσφατη έκδοση: M. Koç (επιμ.), Kınalızâde Ali Çelebi: Ahlâk-ı Alâî, Κωνσταντινούπολη 2007, σελ. 485) παραθέτω ένα εδάφιο βασικό για την οθωμανική πολιτική σκέψη. Ο Κιναλιζαντέ, συνεχίζοντας μια παράδοση που ξεκινά με τον Πλάτωνα, μέσω του αλ-Φαραμπί και του Νασιρεντίν Τουσί, μιλά για τους τέσσερις στύλους της κοινωνίας και τους παραλληλίζει με τα τέσσερα στοιχεία της φύσης

Read Full Post »

Για κάποια πράγματα δεν μιλά κανείς

Είναι λίγο μπαγιάτικο -αλλά συγχρόνως επίκαιρο.

Ο σκηνοθέτης Γιάννης Οικονομίδης («Σπιρτόκουτο», «Ψυχή στο στόμα», αυτός), στην ερώτηση «Τι θα μείνει από τη δεκαετία». (αντιγράφω από εδώ).

«Οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας.

Μετά από αυτό η Αθήνα έγινε αισθητικά μεγαλύτερο τέρας απ΄ ό,τι ήταν. Το εξωτερικό δημόσιο χρέος έφτασε στον Θεό. Όλα τα λαμόγια στον πλανήτη ροκανίσανε ό,τι μπορούσαν. Κι από εκεί και πέρα χάθηκε και η τελευταία ελπίδα να σηκώσει κεφάλι η χώρα. Μπούρδες αποδείχτηκαν και τα περί εθνικής ανάτασης. Οι αθλητικές επιτυχίες μας ήταν του φαρμακείου. Λες και κάποιος συνωμότησε εναντίον αυτού του τόπου ώστε να ζούμε τον κακό απόηχο για χρόνια. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες ήταν για την Ελλάδα η τελευταία κλοτσιά στο χαντάκι».

Και το σχόλιο του δημοσιογράφου (Γιώργος Δ. Κ. Σαρηγιάννης, ο θεατροκριτικός):

Μέσα σε 89 λέξεις ο Γιάννης Οικονομίδης συνόψισε με τρόπο αξιοθαύμαστο την απόλυτη, κατά τη γνώμη μου, αλήθεια. Και τη δικαίωση των σκεπτικιστών μπροστά στην τότε «εθνική ανάταση». Κι ήρθε να συναντήσει την απορία μου, που όσο ακούω να μου διεκτραγωδούν την οικονομική κατάσταση της χώρας τόσο φουντώνει: για την ταμπακιέρα των Ολυμπιακών και πόσο πολύ συνέβαλε γιατί κανένας δε μιλάει;

Προσυπογράφω, με χέρια και με πόδια, που λένε.

Read Full Post »

Πτυχιούχος, μόνος, ψάχνει

Δεν ξέρω τι να πρωτοσχολιάσω σε τούτη την είδηση (και εδώ, όπου εμφανίζεται και ένα μυστηριώδες Μίλκι Ουέι): εν ολίγοις, ένας μεταπτυχιακός φοιτητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Γουόργουικ έφτιαξε μια εξίσωση προκειμένου να εξηγήσει «γιατί επί τρία χρόνια αναζητούσε τον έρωτα χωρίς να τον βρει ξεκινώντας από την προϋπόθεση ότι το πρόβλημα δεν ήταν συναισθηματικής φύσης αλλά καθαρά μαθηματικής». Η εξίσωση (παιδιαριώδης, ακόμα και για τα δικά μου στοιχειώδη μαθηματικά) βασίζεται στο ζητούμενο «γυναίκα, μεταξύ 24 και 34 χρόνων, ελκυστική, πτυχιούχος, κάτοικος Λονδίνου» και έχει την απλή μορφή ν=[πληθυσμός της Αγγλίας]x[ποσοστό γυναικών]x[ποσοστό πτυχιούχων]…, εξάγοντας τον αριθμό των γυναικών οι οποίες συγκεντρώνουν τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Να σχολιάσω τα περιβόητα βρετανικά πανεπιστήμια; Άστο καλύτερα· κάποιο πικρόχολο σχόλιο για τους οικονομικούς αναλυτές και τις περισπούδαστες αναλύσεις τους; Μπα, όχι· το πώς γεμίζουν οι στήλες των εφημερίδων; Ουφ -στο κάτω κάτω, τα σχόλια των αναγνωστών από κάτω με καλύπτουν.

Σκέφτηκα όμως να πω δυο λόγια για την εξορία του δράματος.

Read Full Post »

Εκλεκτικές συγγένειες (και συνέχειες)

Ετοίμαζα κάτι φιλοσοφημένο στην κατηγορία Τρελοί επιστήμονες, αλλά η επικαιρότητα με προλαβαίνει -όταν έχω χρόνο και διάθεση, δεν έχω τι να γράψω, αντίθετα. Τέλος πάντων, δεν αποκλείεται να πετύχατε κάπου αυτή την είδηση εδώ: ότι δηλαδή το ισραηλινό υπουργείο Eξωτερικών χρηματοδότησε μια έρευνα στην Iνδία, που θα προσπαθήσει να αποδείξει ότι τα «πρωτοξάδελφα» των Παστούν, οι Παθάνοι (Pathan), είναι παρακλάδι αρχαίων εβραϊκών φυλών, που εγκατέλειψαν την Παλαιστίνη τον 8ο αιώνα π.X. (….) O θρύλος λέει ότι είναι απόγονοι της εβραϊκής φυλής του Eφραίμ, που εκδιώχθηκαν από την Παλαιστίνη από τους Aσσυρίους, το 721 π.X. Σύμφωνα με την «Jerusalem Post», oι θρύλοι των Iνδών Παθάνων βρίθουν από αναφορές στο ισραηλιτικό τους παρελθόν. Όσο και αν ακούγεται αστείο, πρόκειται για μια ιστορία αιώνων (δείτε κι εδώ)· μόνο που οι Παστούν έρχονται τελευταίοι και καταϊδρωμένοι. Όπως γράφει η κυριότερη πηγή μου, ο Tudor Parfitt (The Lost Tribes of Israel: The History of a Myth, Λονδίνο 2002), «η αναζήτηση για τις χαμένες φυλές του Ισραήλ, όπως και εκείνη για το Ιερό Δισκοπότηρο, τον Ιερέα Ιωάννη ή την Κιβωτό της Διαθήκης, είναι ένα από τα διαρκή μοτίβα στις δυτικές θεωρήσεις της ευρύτερης οικουμένης».

Πράγματι, ο μύθος

Read Full Post »

Νυχτερινή λήψη

Πώς να περιγράψεις χωρίς εικόνα αυτή τη σκηνή; Νύχτα, δίπλα σε ποτάμι -ακούγεται λίγο το νερό που τρέχει. Στο βάθος, αριστερά, μπορείς να δεις κάποιους σκοτεινούς όγκους, είναι τα βουνά. Μπροστά σου, βλέπεις το ποτάμι να αντανακλά μόνο το φως των άστρων. Δέντρα γυμνά, χειμώνας. Και μέσα απ’ τα κλαδιά τους, λάμπουν τα αστέρια του Ορίωνα: ο Μπετελγκέζ, ο Ρίγκελ.

Ξέρεις, επίσης, χωρίς να τις βλέπεις, ότι οι πάπιες έχουν κουρνιάσει κάπου χαμηλότερα, μες στην ησυχία της νύχτας και κάτω απ’ την αστροφεγγιά, κοντά-κοντά για να ζεσταθούνε.

.

Αυτή είναι μια πλήρης εικόνα. Αντίθετα, οδηγώντας νύχτα στην εθνική -ο θεός να την κάνει- βλέπεις συχνά φωτισμένες καντίνες ή έστω καφετέριες. Μέσα στο απόλυτο σκοτάδι, λάμπει ένα τετράγωνο όπου διακρίνεις (όσο προλάβει το μάτι) κάτι καρέκλες, καμιά λάμπα, τέτοια. Απόλυτη ανάγκη -νιώθεις- να σταματήσεις για έναν καφέ, ένα κρασί, κάτι. Ξέρεις, ωστόσο, ότι έτσι και μπεις μέσα στο φως όλη η μαγεία θα χαθεί. Καλύτερα να προσπεράσεις.

Read Full Post »

Όταν κοιτάς από ψηλά

Θέλω να αφιερώσω αυτή την είδηση (και εδώ στα αγγλικά, πληρέστερη και με φωτογραφία), για την ανακάλυψη των υπολειμμάτων του μυθικού Ελντοράντο στον Αμαζόνιο με τη βοήθεια του Google Earth, στον αγαπητό Elias. Ξέρω ότι θα του αρέσει· έχει ακόμα και ταγματάρχη Φώσετ. Το κάνω για υστερόβουλους λόγους: θέλω να επιστρέψει στο διαδίκτυο, από όπου εξαφανίστηκε αφήνοντας μόνον ένα μυστηριώδη αποχαιρετισμό.

Οι νέες φωτογραφίες από δορυφόρους αποκαλύπτουν την ύπαρξη 200 τεράστιων αναχωμάτων στην άνω λεκάνη του Αμαζονίου, κοντά στα σύνορα με τη Βολιβία (…) Τα αναχώματα αυτά (…) αποτελούν γεωμετρικά σχήματα, κύκλους, τετράγωνα και άλλα σχήματα τα οποία συνθέτουν ένα περίπλοκο δίκτυο από δρόμους, γέφυρες και κτίσματα που πολλά από αυτά κατασκευάστηκαν σύμφωνα με τους αρχαιολόγους από το 200μ.χ. ενώ άλλα από το 1283 μ.Χ. Ανάμεσα στα κτίσματα, που υποστηρίζεται ότι χρησιμοποιούνταν ως οχυρωματικά έργα, κατοικίες ή ακόμα χώροι τελετουργιών υπάρχει και μια μητρόπολη, στην οποία πιστεύεται πως κατοικούσαν μέχρι και εξήντα χιλιάδες άνθρωποι. Σύμφωνα με τους επιστήμονες που χαρτογράφησαν μέχρι στιγμής το ένα δέκατο της περιοχής, μέσα στη ζούγκλα πρέπει να υπάρχουν επιπλέον διακόσιες χιλιάδες κατασκευές ενώ η εκτιμώμενη έκταση που απλώνονταν οι διάφοροι πολιτισμοί υπολογίζεται στα 250 χιλιόμετρα.

Read Full Post »

Το παλιό ρολόι

Καιρό έχει ο Δύτης να πιάσει κάποιο οθωμανικό θέμα και δεν κάνει. Αμαρτία, και θα χάσουμε και τη φήμη μας. Από τα τεφτέρια μου λοιπόν ψάρεψα μια ιστοριούλα, που έχει να κάνει με καταραμένα αντικείμενα, σαν παραμύθι (ή σαν ιστορία του Σκρουτζ Μακ Ντακ).

Για τον οθωμανό ιστορικό Πετσεβή, που έζησε στα τέλη του 16ου και στο πρώτο μισό του 17ου αιώνα, είχα μιλήσει και αρκετά παλιότερα, για την ακρίβεια τον περασμένο Απρίλιο.  Ο Πετσεβή λοιπόν, ένας από τους πιο γλαφυρούς Οθωμανούς αφηγητές που ξέρω, ταξίδευε το 1606 μαζί με τον αδελφό του Μεγάλου Βεζίρη για τα σαντζάκια της Ναυπάκτου, του Ευρίπου και του Καρλί-ιλί (Αιτωλοακαρνανία), όπου ο ίδιος είχε διοριστεί ως απογραφέας. Και διηγείται:

«… φτάσαμε στον Εύριπο (Χαλκίδα). Μια μέρα, ενώ καθόμασταν στο κάστρο πλάι στη θάλασσα, [ο αδελφός του Βεζίρη] έβγαλε από τον κόρφο του ένα πολύτιμο ρολόι, στολισμένο με πετράδια. Κοιτάξτε αυτό το ρολόι, να το δείτε, μου είπε. Πράγματι δεν είχα ξαναδεί ρολόι σαν κι αυτό, και το εκτίμησα δεόντως. Έχει όμως την ιστορία του, συνέχισε, να σας την πω; Απάντησα ορίστε. Και άρχισε να διηγείται:

Read Full Post »

Το θεόρατο ψάρι, τροφή για όποιον πεινά

Καθώς άνοιγε ο αδερφός μου το δώρο που του διάλεξα για την πρωτοχρονιά, πιάσαμε κουβέντα για τους Μπητλς για κάποιο λόγο. Σκέφτομαι τελευταία πώς θα ήταν να ζει κανείς εκεί γύρω στο ’66 και μετά, να ακούει μετά το Rubber Soul το Revolver και να παθαίνει, να λέει «δεν είναι δυνατόν, τι άλλο μπορούν να κάνουν τώρα οι άνθρωποι;», μετά από κάτι μήνες, μπαίνοντας το ’67 να βγαίνει το σινγκλάκι με το Strawberry Fields και μέχρι να το χωνέψεις νάσου και το Sgt. Pepper. Δεν είναι απίστευτο; Πάνω στην κουβέντα κάνει η μητέρα μου, και με το δίκιο της: «το ίδιο συνέβαινε τότε και με τον Σαββόπουλο». Λέει ο αδερφός μου (ενώ παλεύει να ανοίξει το φακελάκι του δώρου): «Και τώρα καμία σχέση… ούτε με τον Παπακωνσταντίνου -σου άρεσε αλήθεια ο Σαμάνος;- ούτε με τους Χειμερινούς τελευταία, όλο τα ίδια απόνερα…» κι εγώ δαγκώνομαι γιατί το δώρο είναι ο τελευταίος των Χειμερινών, τα 23 κόκκινα φώτα. Κάνω ένα «ε, οι Χειμερινοί, δεν ξέρω, είσαι σίγουρος;», πάει να πει εκείνος «ε ναι, τα τελευταία τους όσο νάναι… ωχ!», το δώρο άνοιξε. Το μπαλώσαμε βέβαια, δεν το είχε ακούσει και ακόμα δεν τόχει γιατί το σιντί βγήκε ελαττωματικό. Προχθές είχα την ίδια κουβέντα με τον φίλο μου τον Κοσμά: όχι πια τι υπάρχει -τι μπορεί να υπάρξει σήμερα τόσο πραγματικά, συγκλονιστικά καλό στην ελληνική μουσική όσο ήταν ο Χατζιδάκις (πάντα), ο Σαββόπουλος το ’70 ή η Πλάτωνος και οι Χειμερινοί το ’80. Τίποτα· ο Βραχνός Προφήτης; πάει πέρασε, και η Βροχή από κάτω δεν είχε συνέχεια. Τα 23 κόκκινα φώτα ακούγονται όμορφα, όπως ήταν και οι προηγούμενοι δίσκοι των Χειμερινών (ένα ωραίο χαρακτηριστικό κομμάτι που μούχει κολλήσει μπορείτε να ακούσετε εδώ), αλλά όντως είναι μια απ’ τα ίδια, απόνερα των παλιών δίσκων. Επιστροφή στην τριλογία Χειμερινοί κολυμβητές, Από το πάρκο στη Μυροβόλο, Δακοκτόνοι, λοιπόν. [Σημείωση δυο βδομάδες μετά: Όσο ακούω τον καινούριο δίσκο αλλάζω γνώμη, ωστόσο· το έγραψα και σε ένα σχόλιο: είναι εξαιρετικός]

Προσπαθώ σκληρά να μην πέφτω στη λούμπα του προσεχώς σαραντάρη, που βρίσκει κλασικά πως τίποτε πια δεν είναι όπως στην εποχή του.

Read Full Post »

Τι ξέρει ένας σκαντζόχοιρος

Μια και ερχόμαστε στην εποχή των καλικάντζαρων, που ροκανίζουν το δέντρο του κόσμου, αντιγράφω μια αφρικανική και μια ρωσική παράδοση και σας τις δίνω, με τις ευχές μου. Παίδες και κόρες, νάμαστε καλά και καλή χρονιά!

Η αφρικάνικη:

Λέγεται γενικά ότι το νεοδημιουργημένο σύμπαν αποτελείται από δύο μέρη: ένα ανώτερο μέρος για τους ζωντανούς και ένα υπόγειο για τους πεθαμένους. Για τους λαούς των βόρειων ακτών της λίμνης Ταγκανίκα, ο κόσμος των νεκρών είναι μια ανάποδη εκδοχή εκείνου των ζωντανών, όπου οι άνθρωποι κοιμούνται τη μέρα και βγαίνουν τη νύχτα με το σεληνόφως. Στον κόσμο αυτό φτάνει κανείς μέσα από τη φωλιά ενός σκαντζόχοιρου.

Στη Σαχάρα και στο Σαχέλ (την υποσαχάρια Αφρική), η ανώτερη και η κατώτερη περιοχή του σύμπαντος πιστεύεται πως είναι αντίθετες όψεις ενός «κοσμικού δέντρου», το οποίο έχει τη μορφή κλήματος στον πάνω κόσμο, και συκιάς στον κάτω κόσμο.

Και η ρώσικη:

Το 1859, ο λαός ερμήνευσε μια μεγάλη μετανάστευση σκίουρων μέσα από τα Ουράλια μιλώντας για τα πνεύματα των δασών της Σιβηρίας, που έχασαν στα χαρτιά από τα πνεύματα της ευρωπαϊκής Ρωσίας· έστελναν λοιπόν τα ζώα τους στους νικητές για να ξεπληρώσουν τα χρέη τους.

Πηγή: Roy Willis επιμ., World Mythology, Λονδίνο: Duncan Baird Publishers 2006, σελ. 268 και 212 αντίστοιχα.

Read Full Post »