Διάβαζα χτες το αρθράκι Η επιθανάτια αγωνία μιας δημοκρατίας του Heinz Richter, καθηγητή στο Μανχάιμ, από το τομίδιο Αδόλφος Χίτλερ: η άνοδος, η σφαγή, η κατάρρευση που συγκεντρώνει τρία (νομίζω) τεύχη των παλιών «Ιστορικών» της Ελευθεροτυπίας. Έπεσα πάνω στο εξής:
O Μπρίνινγκ έθεσε σε εφαρμογή τη μείωση των μισθών των δημοσίων και ιδιωτικών υπαλλήλων (…), αύξησε τις εισφορές της κοινωνικής ασφάλισης, περιέκοψε τα επιδόματα ανεργίας, περιόρισε δραστικά τις κρατικές δαπάνες, εκτός από τις στρατιωτικές, και αύξησε τη φορολογία (…) Παρ’ όλα αυτά δεν κατάφερε να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό λόγω της αύξησης του αριθμού των ανέργων (…) Μια ερμηνεία θα ήταν ότι ο Μπρίνινγκ δεν ήξερε τίποτα καλύτερο (…) και συμπεριφέρθηκε σαν τον καλό οικογενειάρχη, ο οποίος, όταν δεν υπάρχει αρκετό χρήμα στο σεντούκι, κάνει οικονομία (…) Όμως, παρ’ όλες τις έρευνες, έμεινε μετέωρη η αμφιβολία: πώς ήταν δυνατόν ένας ειδικευμένος οικονομολόγος, όπως ο Μπρίνινγκ (…), να ακολουθήσει μια τόσο «ανόητη» οικονομική πολιτική, η οποία ωθούσε τη χώρα όλο και βαθύτερα στην οικονομική κρίση; (…) Το βασικό πρόβλημα κατά τη θητεία του, η ανεργία, δεν φαίνεται να τον απασχόλησε ιδιαίτερα (…) Το ουσιώδες όμως είναι ότι ο Μπρίνινγκ είχε μιλήσει το 1932 με τον Τζον Μέιναρντ Κέινς, ο οποίος εκείνη την εποχή ταξίδευε ανά τον κόσμο, συστήνοντας την εφαρμογή της πολιτικής «deficit spending» (…) Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, το κράτος θα έπρεπε να χρεωθεί με δάνεια, ούτως ώστε με ελεγχόμενο πληθωρισμό να δημιουργήσει τα βασικά κίνητρα μιας εκ νέου αναπτυσσόμενης οικονομίας. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ο Μπρίνινγκ είχε καταλάβει τις οικονομικές έννοιες του Κέινς, εντούτοις παραμένει το ερώτημα γιατί επέμενε με πείσμα στη δική του αντιπληθωριστική πολιτική.
Και εδώ μας δίνει ο ίδιος ο Μπρίνινγκ την απάντηση στα απομνημονεύματά του: πριν γίνει καγκελάριος του Ράιχ, είχε προχωρήσει σε ανταλλαγές απόψεων με τον Χίντεμπουργκ. Και οι δύο συμφωνούσαν ότι η παλινόρθωση της δυναστείας θα έλυνε τα εσωτερικά προβλήματα της Γερμανίας (…) Ο Μπρίνινγκ φοβόταν τη σθεναρή αντίσταση της Αριστεράς και ήθελε να δημιουργήσει το κατάλληλο κλίμα για την παλινόρθωση (…) οι μάζες έπρεπε μέσα από την οικονομική δυσπραγία να αναζητήσουν από ψυχική ανάγκη ένα σωτήρα (…) ο οποίος θα παρελάμβανε ως «γαμήλιο δώρο» μια υγιώς συρρικνωμένη οικονομία η οποία θα μπορούσε να ξαναρχίσει να αναπτύσσεται.
Είναι απίστευτο, όμως, το γεγονός ότι το σχέδιο σχεδόν λειτουργούσε. Με τη διαφορά ότι, αντί για το μονάρχη, εμφανίστηκε ο Χίτλερ.
Δεν θα τολμήσω να σκιαγραφήσω ιστορικές αναλογίες -το έκαναν ήδη άλλοι, για την ακρίβεια ο πρώην υπουργός οικονομικών της Γερμανίας.
(merci Wednesday)
Εξαιρετικο!
[…] τον δύτη των νιπτήρων Μοιραστείτε το Posted in Απόψεις, […]
Είναι γνωστό φαινόμενο στην ιστορία, βέβαια: Εκ των υστέρων τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Σαν σήμερα π.χ., το 1938, ο Τσάμπερλεν επέστρεφε στο Λονδίνο σείοντας το παλιόχαρτο της συμφωνίας του Μονάχου που θα έφερνε τη «μόνιμη ειρήνη στην Ευρώπη». Σαν αύριο, έναν χρόνο αργότερα, οι ναζί έμπαιναν στη Βαρσοβία.
Ο Μπρίνινγκ ήταν ένας μέτριος, κεντρώος, δειλός πολιτικός. Από την άλλη, ο Χίντενμπουργκ ήταν ένας στρατιωτικός, σεβαστός ως ήρωας και εξιδανικευμένος στα μάτια πολλών Γερμανών, αλλά εξίσου «αφελής» πολιτικά –όπως θα αποδεικνυόταν μετά από λίγα μόλις χρόνια, όταν θα όριζε τον Χίτλερ καγκελάριο.
Αυτό που δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι ότι στη Γερμανία δεν είχαν περάσει ούτε δέκα χρόνια από τον υπερπληθωρισμό και, φυσικά, κάθε πολιτική που θα στηριζόταν στον ελεγχόμενο κεϊνσιανό πληθωρισμό ήταν, απλώς, ταμπού. Ο τρόμος εκείνου του υπερπληθωρισμού είναι τόσο χαραγμένος στα γονίδια του γερμανού πολιτικού (ιδιαίτερα του συντηρητικού) ώστε να τους είναι αδύνατο, ακόμη και σήμερα, να κατανοήσουν και να ασκήσουν αυτό το (δύσχρηστο, είναι αλήθεια) όπλο που διαθέτουν διαχρονικά όλες οι αυτοκρατορίες και οι υπερδυνάμεις.
Από την άλλη, υπάρχει και ο αντίλογος, αρχίζοντας από την κατάρρευση της Ρώμης με την κατάρρευση του χρυσού της νομίσματος. Ή μήπως έγιναν τα πράγματα με την αντίθετη σειρά;
Ροδιά, ή ανησυχητικό μήπως; 😦
Δόκτωρ, βεβαίως η εμπειρία του υπερπληθωρισμού της δεκαετίας του ’20 είναι κάτι που εμείς δεν μπορούμε να φανταστούμε. Έχει κάτι ωραίες παρατηρήσεις ο Βάλτερ Μπένγιαμιν στο Μονόδρομο. Για τη Ρώμη, ας μας πει κανένας Ρογήρος ή π2 -πάντως η κατάρρευση ή τέλος πάντων η κρίση του οθωμανικού ασημένιου νομίσματος, μεταξύ άλλων λόγω της μαζικής εισροής αργύρου από την Αμερική στην Ευρώπη, έχει θεωρηθεί μια από τις αιτίες της κρίσης της Αυτοκρατορίας από τα μέσα του 16ου αιώνα. Όχι πάντως η μόνη, και το αν η κρίση κατέληξε σε παρακμή ή ξεπεράστηκε προσώρας (όπου προσώρας, διάβαζε για έναν-ενάμισυ αιώνα περίπου) με τον μετασχηματισμό των αυτοκρατορικών δομών, αυτό συζητιέται (της μόδας η δεύτερη άποψη).
Εξαιρετικο που το εντόπισες και το μοιράστηκες. Σύντομο και περιεκτικότατο.
Αναρωτιεμαι ποσος κοσμος βλεπει τα πραγματα απο πολλες πλευρές κ πόσοι μενουν εγκλωβισμενοι στα στενα πλαισια της πολιτικης αγκύλωσης και γιατί η πολιτική, από συνθέτης κ εφαρμοστής οραμάτων, κατάντησε διεκπεραιωτής μιας ανούσιας ρουτίνας αποσύνθεσης.
Διδακτικότατο, Δύτη! Μερσί και καλημέρα!
Πολλές ευχαριστίες και στον Δρα για το κατατοπιστικότατο σχόλιό του!
Το θέμα της κατάρρευσης της Ρώμης σηκώνει μπόλικη κουβέντα. Όσο κι αν οι υποθέσεις για μια οικονομία της αρχαιότητας είναι παρακινδυνευμένες, δεν νομίζω ότι κατέρρευσε το νόμισμα παρασέρνοντας την αυτοκρατορία (δεν είμαστε και σε κανένα καπιταλιστικό σύστημα για να μπορούν να συμβούν αυτά). Μάλλον η διαρκής υποτίμηση ήταν συνέπεια προβλημάτων της πραγματικής οικονομίας που απέρρεαν με τη σειρά τους από αντίστοιχα προβλήματα πολιτικής και κοινωνικής φύσης (και φυσικά αλληλεπιδρούσαν μ΄αυτά).
Εξαιρετικός.
Μετά από τόσα καλά λόγια, οφείλω να θυμίσω ότι σχεδόν τίποτα στο ποστ δεν είναι δικό μου. Ούτε καν ο παραλληλισμός 😉
Η ανάδειξη του παραλληλισμού είναι δικιά σου. Κι έχει μεγάλη αξία στην παρούσα συγκυρία όπου πολλοί ξεχνάμε πάρα πολλά.
μπρρρρρρρρ!!!
tamistas, μπρρρ παρομοίως 😦
Στα επόμενα σχόλια ίσως να μην μπορέσω να απαντήσω πριν τη Δευτέρα, παιδιά. Καλό σ/κ!
Τελικά οι εξαιρετικές αναρτήσεις, φέρνουν εξαιρετικά σχόλια. 😉
Μένω συντονισμένος στη συχνότητα του Δύτη για την συνέχεια,
[…] Άνοια και τιμωρία « ο δύτης των νιπτήρων. […]
καλησπέρα,
Εξαιρετική η επιλογή του κειμένου και πράγματι ανησυχητική η προοπτική της «μεταφοράς» της στη σημερινή Ελλάδα. Προφανώς εδώ η όποια επανάληψη της Ιστορίας θα είναι ακόμα μία τραγωδία διότι τις φάρσες –αν και με καταστροφικές συνέπειες- τις έχουμε καταγράψει, τις είδαμε και τις βιώσαμε.
Κι αν, ας πούμε, για τους συνήθεις ύποπτους της κυβερνητικής εξουσίας, είναι εξηγήσιμη η στάση τους (ναι, το πάθος για άσκηση κυβερνητικής εξουσίας) είναι εντελώς «παράλογη» η στάση των άλλων, εκείνων που θέλουν να έχουν μια άλλη φωνή και να δείχνουν μια άλλη προοπτική για την χώρα και του πολίτες.
Ή μήπως η οδός της ανάπτυξης της κοινωνίας περνάει οπωσδήποτε μέσα από το καπνισμένο τοπίο μιας καταστροφής διότι «μωραίνει Κύριος όν βούλεται απωλέσαι»;
Και αυτές οι διαπιστώσεις μας, τι είναι; Απειλητική άσκηση θάρρους, Μοιρολατρία; Ανενεργοί λογισμοί όπως εκείνοι των σοφών του Καβάφη καθώς ακούν τον αχό των γεγονότων που πλησιάζουν;
Δύτα
η παρατήρηση του Δόκτωρα στο σχόλιο #2 ουσιαστική.
Να θυμηθούμε ότι βασική αιτία για εκείνο τον υπερπληθωρισμό ήταν και οι επιβληθείσες οικονομικές κυρώσεις από τη συνθήκη των Ββερσαλλιών. Η Γερμανία για σχεδόν μια δεκαετία αποκόπηκε από το διεθνές εμπόριο. Δεν είναι τυχαίο ότι ο πρώτος μεγάλος εμπορικός της εταίρος ήταν ο άλλος αποκλεισμένος : η τότε νεαρά ΕΣΣΔ… 😉
καλό ΣΚ
Καλησπέρα κι από εμένα,
έχω ξανασχολιάσει στο παρόν ιστολόγιο περί των ομοιοτήτων και των διαφορών της βαϊμαρικής γερμανίας με την τροϊκή ελλάδα (πως λέμε τροϊκός πόλεμος; 🙂
Γενικά είμαι αντίθετος στον συγκεκριμένο παραλληλισμό γιατί νομίζω ότι προσφέρεται για τρομοκράτηση (δεν εννοώ φυσικά μέσω του συγκεκριμένου χώρου) Είμαι αντίθετος γιατί οι ομοιότητες αφορούν κυρίως συμπτώματα και όχι τις αιτίες της κρίσης. Η περίοδος της Βαϊμάρης μην ξεχνάμε ότι υπήρξε η πρώτη απόπειρα κοινοβουλετικής δημοκρατίας στη γερμανία, θεμελιωμένη σε μια στρατιωτική ήττα, σε υπέρογκες οικονομικές αποζημιώσεις στους νικητές, στην κατάπνιξη της ένοπλης επανάστασης του Νοέμβρη του 1918, στον υπερπληθωρισμό (που πολύ σωστά υπενθύμισε ο Δρ.), με άλλα λόγια σε συνθήκες εντελώς ακραίες. Η Ύφεση του 1929 υπήρξε απλά το τελειωτικό χτύπημα. Η καθυστερημένη ενοποίηση των γερμανικών κρατιδίων (1870-71), η καθυστερημένη και για τον ίδιο λόγο εντατικοποιημένη εκβιομηχάνιση προκάλεσαν αξεπέραστες κοινωνικές και ταξικές αναταραχές και μια γενικευμένη κρίση ταυτότητας που ο πόλεμος και οι συνέπειες του επιδείνωσαν. Το αυτοκρατορικό καθεστώς δεν ήταν τόσο μακρινό ώστε να το αναπολεί ένα σημαντικό κομμάτι συντηρητικών γερμανών. Επίσης, η οκτωβριανή επανάσταση ήταν πολύ πρόσφατη ώστε να εμπνέει φόβο (από τη μεριά του συστήματος) κι ελπίδα (από τη μεριά των ριζοσπαστών γερμανών).
Η Βαϊμάρη υπήρξε επίσης μια περίοδος ριζοσπαστικοποίησης και ανάδειξης μαζικών κινημάτων. Ας εξασκήσουμε τη μνήμη μας και προς αυτή την κατεύθυνση: ας θυμηθούμε, τα εργατικά συμβούλια, τις απεργίες καταβολής ενοικίων κατά την περίοδο της κρίσης, τις συνελεύσεις γειτονιών, τις διάφορες προλεταριακές πολιτικές και πολιτιστικές κινήσεις, ας εμπνευστούμε από τη δυναμική τους προβληματιζόμενοι παράλληλα με τα λάθη τους. Με άλλα λόγια ας κοιτάξουμε όλες τις όψεις τις περιόδου, αλλιώς ο φόβος θα συνεχίσει να φυλάει τους…έρημους.
Πολύ ενδιαφερον και -ελπίζω να μη σε πειραζει -το αναδημοσιευσα .. Απο την αλλη ας μη ξεχναμε οτι την ιδια περιπου εποχή η κομμουνιστική αριστερά στη Γερμανια – εξαντολυσε την Ρητορική της στην παλη εναντια στον Σοσιαλφασισμό-και δεν εννοουσε τον Εθνικοσοσιαλισμό .- δικαιως ισως -λόγω τηςΠροηγουμενης συμπεριφοράς Σοσιαλδημοκρατων αλλά με απιστευτα τραγική καταληξη . για ολους( Σοσιαλδημοκρατεςομμουνιστε΄ς Εβραιους . Ολους
τωρα την ιδια εποχή την εποχή της ραγδαίας πτώσης της γερμανικής οικονομίας κερδίζει αλματικά το εθνικοσοσιαλιστικό κόμμα τις μεγάλες επιτυχίες του: από τις 800.000 ψήφους το καλοκαίρι του 1928 φτάνει στα 6,4 εκατομμύρια το φθινόπωρο του 1930, στα 13 εκατομμύρια το καλοκαίρι του 1932 και στα 17 εκατομμύρια το Γενάρη του 1933. Σύμφωνα με έναν υπολογισμό του Γαίγκερ (Χίτλερ, Ρότερ Άουφμπάου(1), Οκτώβρης 1930) στα 6,4 εκατομμύρια των εθνικοσοσιαλιστικών ψήφων συγκαταλέγονταν κιόλας τρία περίπου εκατομμύρια ψήφοι εργαζόμενων και μάλιστα 60-70 τοις εκατό υπαλλήλων και 30-40 τοις εκατό εργατών βιομηχανίας.
Το πρόβλημα που δημιούργησε αυτή η κοινωνιολογική διαδικασία, το διατύπωσε όσο ξέρω τουλάχιστον, με τη μεγαλύτερη ενάργεια ο Καρλ Ράντεκ, ήδη στα 1930 μετά το πρώτο άλμα του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος έγραφε:
«Δεν ξέρουμε τίποτε παρόμοιο στην ιστορία των πολιτικών αγώνων, ιδίως σε μια χώρα με πολύ παλιούς πολιτικούς διαφορισμούς, όπου κάθε νέο κόμμα πρέπει ν’ αγωνιστεί πολύ σκληρά για να κατακτήσει μια θέση πλάι στα παλιά κόμματα. Είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικό το γεγονός, ότι για το κόμμα τούτο, που παίρνει τη δεύτερη θέση στην πολιτική ζωή της Γερμανίας, τίποτε δεν έχει γραφεί ως τα τώρα, ούτε στην αστική ούτε στη σοσιαλιστική φιλολογία. Είναι ένα κόμμα χωρίς ιστορία, που υψώνεται ξαφνικά μέσα στην πολιτική ζωή της Γερμανίας, όπως αναδύεται ξάφνου καταμεσής στη θάλασσα ένα νησί ξεπεταγμένο από ηφαίστειες δυνάμεις»
Βίλχεμ Ράιχ Η ΜΑΖΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ
[…] διαβασαμε εδω Share this:EmailPrintFacebookTwitterRedditDiggStumbleUponLike this:LikeBe the first to like this […]
Περνώντας βιαστικά σημειώνω τις ευχαριστίες μου για τα μεστά σχόλια. Υπορεαλισμέ, τις θυμάμαι τις (βάσιμες) αντιρρήσεις μου. Ας κρατήσουμε για την ώρα την αλυσιτελή πολιτική του Μπρίνινγκ και την πιθανότητα έλευσης ενός μετακαταστροφικού σωτήρα: πρόσφατα παραδείγματα (το καθένα με τις ιδιαιτερότητές του), ο Ερντογάν και η ταυτόχρονη διάλυση του (κάκιστου) τουρκικού πολιτικού συστήματος, ο πρώην βασιλιάς Συμεών της Βουλγαρίας, είχα και ένα τρίτο που το ξέχασα.
Τη Δευτέρα ίσως γράψω περισσότερα για το πώς το σκέφτομαι.
[…] Άνοια και τιμωρία […]
Ψάρεψες λαυράκι!
[Απ’ αυτά που βρωμάνε από το κεφάλι…]
Μακάρι να βρώμαγε μόνο απ’ το κεφάλι, λέω…
Ενδιαφέρουσα παράθεση απόψεων.
από την δευτέρα 17 οκτωβριου και για όλοι την εβδομάδα οι αγανακτισμένοι με τους ΤΕΜΠΕΛΗΔΕΣ δημόσιους υπαλληλους κατακλύζουμε με email τις δημόσιες υπηρεσίες και ζητάμε από τους συναδέλφους τους να τους υποχρεώσουν να δουλέψουν.
όχι άλλο αραλίκι σε βάρος των υπόλοιπων ελλήνων.
ΔΟΥΛΕΨΤΕ όπως κάνουμε όλοι οι υπόλοιποι έλληνες..
τελικα αυτοι οι ..αγανακτισμένοι εγιναν πασπαρτου
Σιγά ρε aganaktismenoi… θα σκίσετε κανα σώβρακι…:)
μπορει να ειναι και aganaktismenes.και να μη φορανε σωβρακα. ας μην ειμεθα σεξισται
Δύτη πολύ καθυστερημένα τούς χάρηκα και τούς ιστορικούς παραλληλισμούς – και τίς επισημάνσεις σου – και την όλη συζήτηση – (ομολογώ την ασχετοσύνη μου σχετικά μ’ αυτά και οτιδήποτε μαθαίνω μού είναι χρήσιμο) Θα ξανάρθω όμως γιατί έχω χάσει πολλά…
Και πολλές ευχαριστίες για το μπαζάρισμα βεβαίως!
να πω καλό χειμώνα;
🙂
Χαιρετώ την ομήγυρη. Όσο για την αγανάκτηση, οπως απάντησε στο ίδιο σχόλιο ο Βυτίος: εμείς διεκδικούμε το δικαίωμα στην τεμπελιά 🙂
🙂
… το οποίο , συνδυαζόμενο με το «δικαίωμα» στη πείνα θα μας εξασφαλίσουν σύντομα οι κυβερνήτες μας . Τότε βέβαια θα δαγκώσω το κωλαράκι του άνωθεν «αγανακτισμένου» γιατί δεν είμαι τόσο ευγενικός Δύτα όπως ο Βυτίος 😉
aganaktismenoi οχι “αγανακτισμένου”
Δύτη, αυτός ο Ηeinz Richter του κειμένου πρέπει να είναι ο γνωστός που έγραψε για τους «ιππότες» αλεξιπτωτιστές, έτσι δεν είναι ;;; Όχι πώς λέει κάτι αυτό, απλά θέλω να σιγουρευτώ.
Τώρα που το λες! Μάλλον αυτός θάναι.