Αν δεν περνούσα από ένα αεροδρόμιο δεν θα έπαιρνα χαμπάρι ότι, σχεδόν αμέσως μετά την περιώνυμη συναυλία, η Λένα Πλάτωνος έβγαλε το σιντί του Καβάφη. Ότι το περίμενα, δεν είναι μυστικό για όσους με ξέρετε. Το ακούω τώρα τρίτη φορά και προσπαθώ να βγάλω το συμπέρασμά μου.
Η πρώτη μου εντύπωση από τα διάφορα κλιπάκια που είχαν κυκλοφορήσει είναι ότι θύμιζε τον αξεπέραστο Καρυωτάκη. Κι αυτό μ’ άρεσε. Και πράγματι, πρέπει να πω, τα τρία πρώτα κομμάτια έχουν κάτι από εκείνη που θα ονόμαζα αβίαστα την καλύτερη μελοποίηση ποίησης που έγινε ποτέ -στην Ελλάδα τουλάχιστον. Τα τελευταία επίσης, κάπως. Η μέση του σιντί, πάλι, ακολουθεί ας πούμε τη γραμμή «Ημερολόγια»: παναπεί, κιθάρες και μπιτάκια και ηλεκτρονικά τοπία τοποθετημένα με ευφυία μεν, αλλά κάτι μου λείπει. Νομίζω κατάλαβα τι.
Αντίθετα με τον Καρυωτάκη, ή το Σαμποτάζ, ή τις Μάσκες Ηλίου και το Γκάλοπ, ο Καβάφης αυτός δεν τραγουδιέται. Μοιάζει με απαγγελία σε ένα ιδιοφυές ενίοτε μουσικό χαλί -κι είναι κρίμα, γιατί ο Χατζιδάκις με τις Μέρες του 1903 (πιθανόν το καλύτερο κομμάτι του «Μεγάλου Ερωτικού») έδειξε πως ο Καβάφης μπορεί να τραγουδηθεί. Τα καλύτερα κομμάτια της Πλάτωνος, ακόμα και όταν βασίζονται στις ακροβατικές φωνητικές ικανότητες του Παλαμίδα ή της Γιαννάτου, μπορούν να τραγουδηθούν επίσης -ή, αν όχι, δημιουργούν μια επιθυμία για τραγούδι· θέλω να πω, έστω αυτό που επιχειρεί κανείς όταν ακούει μόνος του κάτι που του αρέσει. Κάτι είχε γράψει ο Χατζιδάκις επ’ αυτού, που δεν μπορώ να ψάξω τώρα.
Θα μου πεις, θα ήθελες να είχε κολλήσει η Πλάτωνος στη λεγόμενη μανιέρα της που τόσο φώτισε τη δύσθυμη δεκαετία του ’80; Θα απαντήσω, ναι, θα ήθελα να είχε μείνει στη μανιέρα της. Όπως τόσοι και τόσοι άλλοι μεγάλοι –δική της μανιέρα ήταν, γιατί να μην κολλήσει; Γιατί να μην μπορέσουμε ούτε τώρα, εκατό χρόνια μετά, να τραγουδήσουμε Καβάφη;
Α, ωστόσο, για να μην παρεξηγούμαι, είναι καλός δίσκος, και μάλιστα όσο τον ακούω τόσο περισσότερο μ’ αρέσει. Ακούστε αυτό ας πούμε:
ο δύτης των νιπτήρων 
Δύτη, δεν έχω ακούσει το δίσκο και δεν έχω άποψη, θα τον ακούσω μόλις βρω χρόνο και ηρεμία ή θ΄αφήσω την τύχη να μου φέρει ένα τραγούδι, μ΄αρέσει κι έτσι ……
Σου γράφω για την αμυδρή περίπτωση που δεν έχεις ακούσει την δουλειά του Sokos, που μελοποίησε Εγγονόπουλο και απαγγέλλει (δεν τραγουδάει) ο Δ. Πουλικάκος. Αν δεν την έχεις ακούσει, αναζήτησέ την, εσύ και όποιος άλλος, νομίζω ότι θα σας αρέσει. Εγώ προσωπικά έχω κολλήσει άσχημα (δεν ξέρω όμως ν΄ανεβάζω γιουτιουμπάκια).
Δε νομίζω ότι το άντεξα το κομμάτι, Δύτη. 😦
betatzis, συμφωνώ μαζί σου
Ναι, τον πήρε το αυτί μου τον Εγγονόπουλο/Πουλικάκο, ωραίος ήταν.
Riski, σημαντική ερώτηση (ακαδημαϊκά, ας πούμε, ρωτάω): γενικά σ’ αρέσει η Πλάτωνος; Σκέφτομαι τώρα ότι αυτός ειδικά ο δίσκος πρόκειται να έχει κάποιο νόημα μόνο σ’ αυτή την περίπτωση -κάπως ασυνάρτητη σκέψη, αλλά έτσι μου βγήκε 🙂
Δεν τρελαίνομαι, οπότε ίσως έχεις δίκιο. 🙂
Εμένα μου αρέσει η Πλάτωνος, δεν τον έχω υπόψη όμως αυτόν τον δίσκο -δεν ήξερα καν πως υπάρχει και θα ήθελα να τον ακούσω.
Μπορείς κι εσυ να ψάξεις αυτό που λέει ο Χατζηδάκις για το τραγούδι πληζ? Κι άμα το βρεις να μας το αντιγράψεις κάπου εδώ? Πληζ?
Ήθελα να τον πάρω αυτό το δίσκο. Τώρα θα σπεύσω (τύφλα να’χει ο Μάκης Μηλάτος, Δύτη) 😉
Είναι ένας από τους δίσκους που περιμένω να ακούσω. Και κατά πώς φαίνεται, κι εγώ από κάποιο αεροδρόμιο θα τον πάρω τελικά.
Γενικά, νομίζω ότι οι συνθέτες μπερδεύονται με τη γλώσσα του Καβάφη. Τους φαίνεται πολύ ακαδημαϊκή ίσως, γι’ αυτό καταλήγουν σε κουμπωμένες επιλογές -θυμάται κανείς τις μελοποιήσεις του Μικρούτσικου ή του Ξυδάκη; Ο Χατζιδάκις αντιθέτως επένδυσε όχι στην γλώσσα (όπως έκανε στη Σαπφώ), αλλά σε μια συγκεκριμένη ατμόσφαιρα.
Καλημέρα στις δύο από πάνω.
Ευχαριστούμε Δύτη. Προσυπογράφω, κρίνοντας από το κομμάτι που διάλεξες.
[Σε ένα παλιότερο σιντί η Πλάτωνος είχε ξεφύγει πολύ μα πολύ από τη μανιέρα της, σχεδόν έντεχνο…, δεν ξέρω αν θυμάσαι]
Κροτ και Θεώρημα, ούτε εγώ είχα πάρει χαμπάρι ότι βγήκε. Θα το ψάξω το απόσπασμα του Χατζιδάκι το απόγευμα. Και: ποιος είναι ο Μάκης Μηλάτος;
Φώτη, ίσως δεν είναι μόνον η γλώσσα, είναι και η έλλειψη ρίμας, είναι και η θεματική: μου μοιάζει αδύνατο να γίνει μια καλή μελοποίηση των λεγόμενων «διδακτικών»-«ιστορικών» ποιημάτων του (στο δίσκο της Πλάτωνος περιέχεται και το «Περιμένοντας τους βαρβάρους» και δεν θα έλεγα ότι μου άρεσε), ενώ τα «ερωτικά» έκαναν κάπως τζιζ για να τα αγγίξει κανείς. Σκέφτομαι τώρα κάποιον που αναρωτιόταν γιατί η Πλάτωνος δεν είχε διαλέξει, λέει, τα καλύτερα ποιήματα του Καρυωτάκη για τον πρώτο της δίσκο: έχω όμως την εντύπωση ότι η μελοποίηση δεν δουλεύει εύκολα με τα καλύτερα, για κάποιο λόγο.
Herr K., λες για το δίσκο με τη Φαραντούρη αν θυμάμαι καλά. Δεν τον έχω ακούσει, αλλά μου είχαν πει ότι ήταν πολύ απογοητευτικός.
Μένω στο τελευταίο που λες: «έχω όμως την εντύπωση ότι η μελοποίηση δεν δουλεύει εύκολα με τα καλύτερα, για κάποιο λόγο».
Ίσως γιατί ψάχνουμε μουσική που θα υπηρετήσει τον λόγο, ενώ στο τραγούδι ο λόγος πρέπει να είναι ο υπηρέτης της μουσικής ή η αφορμή για την δημιουργία της. Έτσι και ο Χ στον Μεγάλο Ερωτικό δεν μελοποίησε το καλλίτερο του Σολωμού -το άφησε για τον Μαρκόπουλο.
Ο Καβάφης φυσικά και τραγουδιέται.
Πολλοί τον έχουν μελοποιήσει κατά καιρούς. Ολοκληρωμένος δίσκος μόνο με Καβάφη (εκτός αυτόν της Πλάτωνος) είναι το «ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΟΥς ΒΑΡΒΑΡΟΥς» του Γιάννη Γλέζου. Αρχές ΄80 ειναι αυτός ο δίσκος και πιστέυω πως είναι ΕΚΠΛΗΚΤΙΚΟΣ. Τον έχω σε βινύλιο αλλά δεν εχω καταφέρει να τον βρω πουθενά στο ίντερνετ. Δεν πιστεύω να έχει κυκλοφορήσει σε cd.
Και ο Μικρούτσικος έχει μελωποιήσει Καβάφη τώρα που το θυμηθηκα. Δεν είμαι σίγουρος όμως αν ο δίσκος του έχει μόνο Καβάφη.
Όσο για τη μελωποίηση του Καρυωτάκη απο τη Λένα Πλάτωνος, φυσικά και είναι ένας καταπληκτιός δίσκος.
Διαφωνώ ,βέβαια στο ότι είναι η καλύτερη μελοποίηση που έγινε σε ποιητή. Και διαφωνώ κάθετα και οριζόντια!!!
Είμαστε η μόνη χώρα στον κόσμο που έχει μελωποιήσει τόσους ποιητές (της και μη) . Δεν θεωρώ σωστό να βάζουμε αξιολογικές ταμπέλες . Για γούστα βέβαια μπορούμε να μιλάμε.
Πχ. ειδικοί επι μουσικών και ποιητικών θεμάτων θεωρούν το Άξιον εστί απο τον Θεοδωράκη πολιτιστικό μνημείο του 20ου αιώνα. Το αν δεν αρέσει σε κάποιους είναι άλλο θέμα.
Πιστεύω πως αξιολογοντας τέτοια έργα χάνουμε κάτι απο την απόλαυση που μας παρέχει το άκουσμά τους.
Υ.Γ. Το «μόνο» του Καρυωτάκη με μια κιθάρα και μια φυσαρμόνικα του Σπανού με τον Πουλόπουλο το έχεις ακούσει;
Καβάφης-δισκογραφία:
http://www.kavafis.gr/kavafology/bibliography/disc.asp
Φώτη, ναι, ακριβώς έτσι το σκεφτόμουνα.
Αλέξανδρε, φυσικά, είναι θέμα γούστου, δεν διαφωνώ -και γω είμαι βαμμένος Πλατωνικός αν και αριστοτελικός στα υπόλοιπα (χαχαχά γελάσαμε, αλλά τέλος πάντων). Πιθανότατα δε, υπερέβαλα λίγο και στο ποστ 🙂 Πάντως ότι ο Καρυωτάκης της Π. είναι η καλύτερη μελοποίηση το πιστεύω αυθόρμητα και ακράδαντα, ας πούμε, και λόγω προσωπικού γούστου αλλά και γιατί νομίζω ότι υπάρχει απόλυτο δέσιμο στίχων, μουσικής και ατμόσφαιρας.
(Μαρία, μερσί)
Εσένα Δύτη μου και Ιατρόπουλο να μελοποιήσει η Πλάτωνος θα σου αρέσει. Δε το κρύβω, η μόνη Πλάτωνος που μπορώ να ακούσω (και ας είμαι πλατωνικός στα υπόλοιπα) είναι αυτή του Καρυωτάκη…..Καβάφη πάντως έχει μελοποιήσει και ο Γ. Πετρίτσης σε ερμηνεία υιού Χατζή…
Mάκης Μηλάτος
«Ίσως ένας από τους λίγους ανθρώπους που άλλαξαν το ραδιοφωνικό χάρτη στην Ελλάδα και, κατ’ επέκταση, τον ευρύτερο χώρο των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Πάντα χαμηλών τόνων και διατηρώντας ένα φαινομενικά ήρεμο, μα στ’ αλήθεια πολύ επαναστατικό προφίλ, έχει διανύσει χιλιόμετρα τόσο στην κρατική όσο και στην ιδιωτική ραδιοφωνία – όταν η πρώτη έκανε κάποια, μικρή έστω, παραχώρηση στο εναλλακτικό και το καινούργιο και η δεύτερη προσπαθούσε να σχηματίσει, ακόμα, “χαρακτήρα”. Περνώντας από τον ιστορικό ραδιοφωνικό σταθμό “Ηχώ”, από τον Κλικ”, το “Ρόδον” και ένα σωρό άλλους και με μια πολύ πλούσια αρθρογραφία πάνω σε θέματα που αφορούν τη μουσική, ο Μάκης Μηλάτος θεωρείται – και είναι – ζωντανό παράδειγμα του ότι αν θέλει κάποιος να κάνει τη διαφορά, να αλλάξει στ’ αλήθεια τη μουσική, ραδιοφωνική, μα και “έντυπη” πρωτοκαθεδρία ανθρώπων δίχως όραμα, μπορεί. Και μπορεί γιατί – ακόμα και τώρα! – πιστεύει και γνωρίζει. Γνωρίζει απίστευτα καλά τόσο το χώρο της μουσικής όσο και της μουσικής “παίδευσης”, καθώς και τη σπουδαιότητά της.»
Καλησπέρα δύτη! 🙂
Geom… κρίμα τόσα μαθήματα. Του άλλου πάντως (ξέρεις) του άρεσε 😉
Θεώρημα, 😳
Δύτη, ντρέπομαι ελαφρώς που το λέω, αλλά δεν έχω κάτσει (ακόμα) ν’ ακούσω Πλάτωνος, πέρα από ένα-δυο τυχαία κομμάτια στο ραδιόφωνο και τη Λιλιπούπολη φυσικά. Από την άλλη, ξέρω ποιος είναι ο Μηλάτος. 😛 (φοβάμαι όμως ότι δεν πατσίζω με αυτό…)
Άσχετο:
Γιατί έχω την εντύπωση ότι όταν δεν τσαλαβουτάς στους νιπτήρες βρίσκεσαι σε κάποιο αεροδρόμιο / λιμάνι / σιδηροδρομικό σταθμό; 🙂
Theorema, τέτοιον ύμνο για τον Μηλάτο δεν θα τον έγραφε ούτε ο ίδιος!
chienandalou, η εντύπωσή σου είναι σωστή: στην επαρχία που δουλεύω είμαι σχεδόν συνέχεια σε μια οθόνη, αλλά κάθε δυο βδομάδες χοντρικά πετάγομαι στους ανθρώπους μου στην Αθήνα. 🙂
Υπορεαλισμέ, ωραίοι και οι λοστ βόδις.
Διαβάστε κι αυτό (με πρόλαβε για μια μέρα ο άτιμος! 🙂 ): http://seagazing.blogspot.com/2011/01/13-inner-ear-2010.html
Πόσο δίκιο έχεις για τον Καβάφη του Μεγάλου Ερωτικού. Πόσο διαφορετικό πρόσωπο του έδωσε ο Χατζιδάκις. Η Πλάτωνος νομίζω δεν τα κατάφερε, σχεδόν σε κανένα κομμάτι.
Σ’ ευχαριστώ για την «αναμετάδοση»!
Αν και την Πλάτωνος την αγαπώ πολύ, νομίζω ότι τα τελευταία χρόνια εκτίθεται με δουλειές που δεν την εκφράζουν και που δεν ανταποκρίνονται σε καμία περίπτωση στο μεγαλείο της μουσικής της.
Και αυτό αφορά είτε καινούργιες της δουλειές (όπως ο Καβάφης, που προσωπικά τον βρήκα πολύ κακό) είτε τη νέα της ματιά στις παλιότερες (βλέπε το λάιβ του Σαμποτάζ πέρυσι).
Τα Ημερολόγια ωστόσο τα βρήκα συμπαθητικά και όσο για τον Καρυωτάκη, δεν θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο μαζί σου: υπέροχος δίσκος και η καλύτερη μελοποίηση ποιημάτων που έχει γίνει ποτέ.
Υ.Γ. Ο Πουλικάκος είναι κατά τη γνώμη μου εξαιρετικός δίσκος, αξίζει οπωσδήποτε να ακουστεί!
εμ βέβαια, από σένα άκουσα τον Πουλικάκο, ή κάνω λάθος;
Ενδεχομένως. Το είχα στα καλύτερα της χρονιάς που πέρασε, αν και φαίνεται ότι ήμουν ο μόνος 🙂
Και εδώ, Καβάφης στα αγγλικά, από τον Lolek (ευχαριστώ Wednesday!):