Για τον Ασικπασαζαντέ και το χρονικό του, από τα πρώτα οθωμανικά ιστορικά κείμενα, είχα πει κάτι λίγα παλιότερα. Να και κάτι ακόμα που έχει την πλάκα του: φαίνεται πως την παράδοση να εγκωμιάζουν τα παλιά καλά χρόνια την τηρούσαν μια χαρά και οι πρώτοι Οθωμανοί -εδώ γκρινιάζει ο Ασικπασαζαντέ για την εποχή του, το τέλος του 15ου αιώνα (εκτός αν -το πιθανότερο- μιλάει η πηγή του, ο Γιαχσί Φακίχ, στις αρχές του ίδιου αιώνα), χωρίς να μπορεί να φανταστεί ότι το ίδιο θα γκρίνιαζαν οι συνάδελφοί του μισό αιώνα αργότερα, την εποχή των οποίων θα θεωρούσαν χρυσή οι απόγονοί τους ύστερα από άλλα πενήντα χρόνια, και ούτω καθεξής. Αν πιστέψουμε κάθε γενιά Οθωμανών συγγραφέων, παναπεί, η αυτοκρατορία βρισκόταν σε διαρκή παρακμή ήδη πριν από την άλωση της Πόλης. Κάπως όπως η ελληνική εκπαίδευση, διασκέδαση, πολιτική ζωή, και τα λοιπά. Πηγή: Ε. Α. Ζαχαριάδου, Ιστορία και θρύλοι των παλαιών σουλτάνων (1300-1400), Αθήνα: ΜΙΕΤ 1991, σελ. 175.
Ο οίκος του Οσμάν έχει πολλές ιδιοτυπίες. Εγώ, ο φτωχός, τα λέω περιληπτικά. Γιατί τον καιρό εκείνο τα απαιτούσαν αυτά τα πράγματα. Τώρα έχουν καθιερωθεί σαν συνήθεια. Τον παλιό καιρό είχαν υπέροχα χτένια και σεβαστά γένια. Όταν ο μονάρχης ήθελε να ντροπιάσει κάποιον, του έκοβε τα γένια και τον έβαζε να καβαλικέψει ένα γάιδαρο. Τώρα για τους ίδιους συνήθεια έγινε ο γάιδαρος, και τον καβαλικεύουν και περιφέρονται. Κι οι ίδιοι με τα χέρια τους κόβουν τα γένια τους. Αυτή η συνήθεια, να κουρεύουν τα γένια, έμεινε από τα παλιά χρόνια, από τους Φράγκους. Από τους Φράγκους πήραν αυτές τις βρώμικες ιδέες. Και τώρα πια έχει καθιερωθεί οι γυναίκες να κόβουν τα μαλλιά τους και οι άντρες τα γένια τους.
Τελικά σε όλες τις εποχές, οι τρίχες είναι σπουδαίο ζήτημα.
Θυμήθηκα το νόμο 4000!
Άλλο τι λένε οι οθωμανοί χρονικογράφοι, και άλλο η έρευνα του ιστορικού. Κατάλαβες που το πάω…Μερικά γένια θέλουν πολλά χτένια…
Κροτ, τρίχες! 🙂
Geom, σαν τα χιόνια… κατάλαβα βέβαια. Η ματιά της κάθε εποχής στον εαυτό της, είναι το ζήτημα. Μερικές φορές γίνεται δε σχεδόν ανεξίτηλη.
Αυτό το ζήτημα της νοσταλγίας για μια παλιότερη καλύτερη εποχή είναι πολύ ενδιαφέρον. Ακόμα και πολύ πίσω να πάμε, αναζητώντας την ‘παλιά καλή κοινωνία’, θα φτάσουμε στον Ησίοδο, που κι αυτός έγραφε ότι αρχικά οι άνθρωποι ήταν το ‘χρυσούν γενος’, μετά το ‘αργυρούν’ και μετά το ‘σιδηρούν’, στην εποχή του οποίου φυσικά θεωρούσε ότι ζούσε και ο ίδιος.
Τελικά από πού πηγάζει αυτή η νοσταλγία προς μια καλύτερη παλιότερη εποχή; Η μόνη απάντηση που μπορώ να βρω προς το παρόν, είναι η παιδική ηλικία. Μου φαίνεται ότι η νοσταλγία προς την παιδική μας ηλικία, που όλα μας φαίνονται μεγάλα και τρανά, έχει στοιχεία παρόμοια με τη νοσταλγία προς ένα καλύτερο συλλογικό παρελθόν. Έχουν την ίδια γεύση οι δύο νοσταλγίες…
Πολύ με τρίχες ασχολείται ο Ασικπασαζαντέ. Αν δεν γράφει τίποτα σοβαρότερο, καλά φαίνεται πως ήταν η αυτοκρατορία…