Μεταφράζω πρόχειρα μια σημείωση του οθωμανού ιστορικού και πολιτικού Αχμέτ Τζεβντέτ Πασά (1822-1895, μπορεί να τον θυμάστε από εδώ· το παράθεμα από: Ebru Boyar – Kate Fleet, A Social History of Ottoman Istanbul, Κέμπριτζ 2010, σελ. 47) :
Λέγεται πως τον καιρό των γενιτσάρων, όποτε οι [ξένοι] πρεσβευτές έγραφαν αναφορές προς τις κυβερνήσεις τους για την κατάσταση στην Κωνσταντινούπολη, η αναφορά του Σουηδού πρέσβη ήταν πάντα σωστή. Όταν οι άλλοι πρεσβευτές τον πίεσαν ρωτώντας τον «από πού παίρνεις τόσο σωστές πληροφορίες;», εκείνος απάντησε:
«Οι πληροφορίες μου δεν βασίζονται σε φήμες αλλά είναι περισσότερο αποτέλεσμα σκέψης και αντίληψης. Το κλειδί είναι, να σκέφτεστε την κατάσταση στην Οθωμανική Αυτοκρατορία σαν να ήταν στην Ευρώπη, και ύστερα να την αντιστρέφετε. Για παράδειγμα, αν βλέπετε τους γενίτσαρους να γκρινιάζουν και να λογομαχούν στα καφενεία, αναφέρετε στις κυβερνήσεις σας ότι «σε σχέση με την κατάσταση στην Ευρώπη, η Κωνσταντινούπολη είναι στο χείλος της επανάστασης». Εγώ όμως, αφού αντιστρέψω τα πράγματα, γράφω πως «στην Κωνσταντινούπολη υπάρχει τάξη και ασφάλεια» και αυτό αποδεικνύεται αληθές, διότι γκρινιάζοντας οι γενίτσαροι βγάζουν τα παράπονά τους από μέσα τους και δεν επιχειρούν να εξεγερθούν. Όταν πάλι βλέπετε τους γενίτσαρους σιωπηλούς και κουμπωμένους, αναφέρετε ότι «τώρα υπάρχουν σημάδια χαλαρότητας και τάξης στην Κωνσταντινούπολη»· εγώ όμως, αντίθετα, φτάνω στο συμπέρασμα πως αυτή η σιωπή είναι σημάδι εξέγερσης, και πως οι γενίτσαροι θα συνεχίσουν για λίγο ακόμα να σιωπούν προτού φτάσουν στο σημείο της έκρηξης, οπότε και ξαφνικά θα επιχειρήσουν εξεγέρσεις και επαναστάσεις».
ο δύτης των νιπτήρων 
Με λίγα λόγια Δύτη, μας λες πως η ελληνική κοινωνία σήμερα είναι στα πρόθυρα της εξέγερσης;
Ωραία άσκηση λογικής και ευστροφίας μου φαίνεται τούτη εδώ. Αλλά δεν ξέρω αν ο οικοδεσπότης θέλει οπωσδήποτε να την προβάλλει στη νεοελληνική πραγματικότητα. Ίσως γιατί είναι πιο σύνθετη. Ίσως πάλι γιατί όλοι διακρίνουμε τα σημάδια μιας μεταβατικής εποχής, οπότε τα παλιά σημάδια δεν μπορούν πια να δουλέψουν για την πρόβλεψη αυτού που πρόκειται να συμβεί. Ή, τελικά, γιατί όλοι θέλουμε να υπάρξει μια αντίδραση και μη βλέποντάς της να γίνεται πραγματικότητα, προσπαθούμε να ερμηνέψουμε τα σημάδια κατά το δοκούν.
Τώρα να γκρινιάξω ή να σωπάσω;
Θες να πεις, δλδ, οτι με τις πορειες και τις φωνες ξεσπαει ο κοσμος, αρα μαλλον ο σουηδος πρεσβευτης θα εβλεπε ησυχια;
[…] να αντέξει για πολύ ακόμα. Κι ας ξεγελάει πολλούς αυτή η φαινομενική σιωπή που διανύουμε τον τελευταίο […]
Μα αυτή δεν είναι μια επαναλαμβανόμενη ανατολίτικη ιστορία; Δεν υπάρχει η παρόμοια «ιστορία» με τον κακό σουλτάνο/πασά/βεζίρη/γουατέβερ που ανέβαζε τους φόρους όσο τον έβριζαν και τρόμαξε κι έκανε πίσω όταν ο κόσμος άρχισε να κάνει πλάκα;
Μήπως ο πασάς θέλει να μας πει ότι «ο Σουηδός κάνει απλώς καλύτερα τη δουλειά του και προσπαθεί να καταλάβει τους ανθρώπους γύρω του και τις συνήθειές τους»; Μήπως ο Οθωμανός πολιτικός είχε πρότυπο τη Σκανδιναβία του Νότου; 😀
Αυτό που έκανε ο κύριος πρέσβης, είναι η εκτίμηση μιας κοινωνικής αντίδρασης – συμπεριφοράς υπο το καθεστώς του φόβου (μέσα απο την απόλυτη στρατιωτική πειθαρχία). Ελεγε ότι «Το κλειδί είναι, να σκέφτεστε την κατάσταση στην Οθωμανική Αυτοκρατορία σαν να ήταν στην Ευρώπη, και ύστερα να την αντιστρέφετε» , συγκρίνοντας εμμέσως την κοινωνική κατάσταση στην Ευρώπη και την Οθωμανική Αυτοκρατορία και ταυτόχρονα πολο-θετώντας τες.
Οσον αφορά την αναγωγή των παραπάνω στην ελληνική κοινωνική πραγματικότητα …χμμμ πέφτω σε αβύσσους.
Την καλημέρα μου Δύτη.
ΑΜΗΝ !
Καλημέρα σε όλους!
Για την ώρα δεν έχω ερμηνείες -μου φάνηκε ενδιαφέρον το απόσπασμα και το ανέβασα. Έχει μια λογική που ενδεχομένως να μπορεί να εφαρμοστεί και σήμερα, αλλά καταρχάς δυσκολεύομαι να αποφανθώ αν στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή μουρμουρίζουμε, φωνάζουμε ή σιωπούμε.
Δείτε μια ενδιαφέρουσα παράφραση του μεγάλου Ηλία στα πρώτα σχόλια στο buzz εδώ (αλλά και τα επόμενα σχόλια έχουν το ενδιαφέρον τους). Να ευχαριστήσω με την ευκαιρία όσους μπαζίστες με τίμησαν ξανά με την ψήφο τους. 🙂
Σπεύδω επίσης να προσθέσω, ότι οι ίδιοι οι οθωμανοί χρονικογράφοι της εποχής των γενιτσάρων μοιάζουν να είχαν την αντίθετη εικόνα από τον Σουηδό (ή τον Τζεβντέτ Πασά). Εξ ου και το κλείσιμο των καφενείων από τον σιδηροχέρη Μουράτ Δ΄ λίγο πριν τα μέσα του 17ου αιώνα.
Γενίτσαρε μη σκύβεις το κεφάλι,
με καπνό / καφέ, εξέγερση και πάλη.
Είμαστε ένας από τους απογονους μιας αντιφατικής κοινωνίας, που άλλα σκέφτεται, άλλα λέει κι άλλα κάνει, εξού και είμαστε τόσο αντιφατικοί!
Πολύ πολύ ωραίος. Και ο Τζεβντέντ που τον συμπεριέλαβε. Και η Fleet που έβγαλε καινούριο βιβλίο (καλό;).
Κροτ, χμ, δεν βάζω το χέρι μου στη φωτιά ότι ο Σουηδός είχε δίκιο, ή ότι ο Τζεβντέτ δεν έβγαλε την ιστορία απ’ το μυαλό του για κάποιο λόγο, ωστόσο.
aqua, το βιβλίο είναι πολύ ενδιαφέρον, αλλά λίγο παίρνει τις οθωμανικές αφηγηματικές πηγές υπερβολικά τοις μετρητοίς.
[…] This post was mentioned on Twitter by panwsk, Head Charge. Head Charge said: Γκρίνια και σιωπή (ο δύτης των νιπτήρων) http://is.gd/dbwUm […]
Δεν το σκεφτόμουν έτσι ακριβώς, αλλά διαβάστε:
Στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του Κινήματος τα νεύρα είναι τεντωμένα αυτές τις ημέρες. Οι επιτελείς της δεν ξέρουν από πού θα τους έλθει. Εχουν «ακτινογραφηθεί» οι πάντες οριζοντίως και καθέτως. Το συμπέρασμα στο οποίο έχουν καταλήξει είναι ότι «αυτοί που φωνάζουν θα ψηφίσουν, το πρόβλημα θα υπάρξει από όσους δεν εκδηλώνονται».
(πηγή)
Είναι μεγάλος ο πειρασμός να προβάλω την ιστορία του Τζεβντέτ Πασά στα σημερινά ελλαδικά. Το μόνο που με μπερδεύει είναι ότι βλέπω τους μισούς «γενίτσαρους» να γκρινιάζουν και να λογομαχούν στα καφενεία και τους άλλους μισούς κουμπωμένους να πορεύονται για το σπίτι τους.
Εμ γιαυτό έγραφα παραπάνω ότι δυσκολεύομαι να αποφανθώ αν στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή μουρμουρίζουμε, φωνάζουμε ή σιωπούμε…
Και τα τρία συμβαίνουν. Άλλοι μουρμουρίζουν, όπως δείχνει και το προτελευταίο σου σχόλιο, άλλοι φωνάζουν όπως αυτός ο κύριος εδώ και σίγουρα πολλοί είναι αυτοί που σιωπούν.
Εξαρτάται, Δύτη, από την ακοή του καθενός, (όπως και την όραση), μια αίσθηση που εξασθενεί με τα χρόνια. Αλλά υπάρχουν και πολλοί που ακούν με τα χρόνια διάφορες φωνές, όπως και βλέπουν διάφορα οράματα κι άλλοι που δεν ακούν τίποτε (π.χ. έχουν ξεχάσει το ακουστικό, έχει πέσει η μπαταρία του ή έχουν κουφαθεί εντελώς).
Γρηγόρη, ναι, η αλήθεια είναι ότι εγώ δεν έχω πολλές άμεσες επαφές με τον πραγματικό κόσμο 😉 όπως εσύ.
Δεν εννοούσα εσένα, όμως…
[…] να αντέξει για πολύ ακόμα. Κι ας ξεγελάει πολλούς αυτή η φαινομενική σιωπή που διανύουμε τον τελευταίο […]