Η πιστή αναγνώστρια και συνοδός στις καταδύσεις Μαρία, μου έστειλε το εξής. Δύο ποιήματα της Έλλης Σκοπετέα. Αν δεν την ξέρετε, ήταν ιστορικός, δίδασκε στη Θεσσαλονίκη, έχει γράψει τρία καταπληκτικά βιβλία (Το πρότυπο βασίλειο και η Μεγάλη Ιδέα, Η δύση της Ανατολής, Φαλμεράυερ) και όσοι την γνώρισαν δεν την ξεχνούν. Δυστυχώς την γνώρισα, και δεν τη γνώρισα· ας πούμε σαν δικαιολογία, ότι δεν πρόλαβα. Παράξενη νύχτα αυτή, το παρελθόν γυρνά περίεργα.
ΔΥΣΤΥΧΙΑ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΤΗ
Ι
Μπήκε ντουμάνι ανάμεσα
Και δεν βλεπόμαστε άμεσα
Πυκνό προπέτασμα καπνού
Να ‘ξερες τι έχω κατά νου
2
Σ’ ήπια κι ανάσα μου έγινες
Σ’ έδεσα καθώς έλυνες
Με πράξεις άγνωστες και μη
Εξίσωση που εκκρεμεί
3
Πάλι άτιμη με κέρδισες
Δε μ’ άναψες δε μ’ έσβησες
Εστιάδα εσύ κι εγώ φωτιά
Βαρέθηκα να καίω πια
4
Ξοδεύτηκα και σώθηκα
Καιρός ν’ αλλάξω κώδικα
Η κάφτρα μου άστρο σκοτεινό
Μονάχος στα τυφλά κινώ
5
Νύχτα λευκή σακάτισσα
Ωραία σ’ εξαπάτησα
ΔΥΣΤΥΧΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ
Μες στων γραμμών τα διάκενα
Κυκλοφοράει μια δράκαινα
Και στων γραμμών τα πέρατα
Βλέπω σημεία και τέρατα
-Γιε μου άκου τη μητέρα σου
Η νύχτα τρώει τη μέρα σου
Σύρριζα πάρε τις γραμμές
Κι ευθείασε όλες τις καμπές
-Όχημα αχαρακτήριστο
Τραβάει για τον αγύριστο
Έλλη Σκοπετέα, Σύμμεικτα, 1982
(Μαρία, έσβησα το σχόλιο και πρόσθεσα το ποίημα. Ευχαριστώ, ξανά!)
Δεν την είχα γνωρίσει ποτέ όμως την ήξεραν καλά ορισμένοι παλιοί φίλοι. Το παράπονο που έχω είναι ότι όσο ζούσε, κανείς δε μου την είχε αναφέρει, ενώ όταν πέθανε όλοι άρχισαν να μου λένε γι’ αυτήν – πόσο σπουδαία δουλειά είχε κάνει, πόσο σπουδαίος άνθρωπος ήταν κ.λπ.
Και μία προσωπική μαρτυρία: το 2003 στη Θεσσαλονίκη, είπα σε μία φίλη ότι πέθανε η ΕΣ και έβαλε τα κλάματα.
Οι φοιτητές της ξέραμε (όσοι κάπως την ψάχναμε τη δουλειά δηλαδή) ότι όσο έχανε στο μάθημα (δεν είχε, ας πούμε, καθόλου το χάρισμα του αμφιθεάτρου) τα κέρδιζες στο πολλαπλάσιο στα γραπτά της (που διαβάζονται και σαν μυθιστορήματα) και στην προσωπική συζήτηση. Είχα κι εγώ φίλους που την ήξεραν πολύ καλύτερα, και πάντα έλπιζα ότι θα έχω κάποτε την ευκαιρία να κάτσουμε μαζί σε κάποια ταβέρνα. Αλλά, αυτό το «πάντα», και αυτό το «κάποτε».
.. και η μεταφράση των ποιημάτων του Πόπα που έχει κάνει είναι επίσης εξαιρετική
Καλημέρα
melen, χάρη στο σχόλιό σου βρήκα και αυτό:
ενδιαφέρον από πολλές απόψεις, επίσης για όσους μεταφραστές συχνάζουν στο ιστολόγιο!
Πράγματι πολύ ενδιαφέρον. Αυτή ήταν η παρέα της Έλλης στο Βελιγράδι όπου δούλεψε και τη διατριβή της (το πρότυπο βασίλειο)
Και η αδερφή της η Σοφία που πέθανε πρόσφατα, έχει μεταφράσει και σχολιάσει την «επανάληψη» του Κίρκεγκωρ στη σειρά φιλοσοφία του Παπαζήση.
Για να συμπληρώσουμε τα βιβλιογραφικά έχει γράψει και το κεφ. Οι Έλληνες και οι εχθροί τους, στην Ιστορία του βιβλιοράματος.
Για την Σκοπετέα έγινε και ένα συνέδριο από το ΑΠΘ (τμήμα Ιστορίας & Αρχαιολογίας) με τίτλο «η δύση της ανατολής και η ανατολή της δύσης» http://web.auth.gr/hist/activities/egnatia/egnatia%20skopetea/egnatia_skopeteae.jpg
Σύντομο επίσης κείμενο έχει γράψει και η Νάσια Γιακωβάκη στο περιοδικό ΜΝΗΜΩΝ στο τεύχος 24 έτος 2002.
Τάσο καλώς ήρθες, ευχαριστώ για την παραπομπή. Τα πρακτικά, μαζί με ένα εισαγωγικό κείμενο, έχουν βγει και σε βιβλίο.
Καλώς σας βρήκα!!! Να τα πούμε και για κανένα καφέ!
http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&artid=144538&ct=114&dt=04/08/2002
Τάσο, ευχαρίστως, αλλά πού; πώς; Ωχ… ΜΗΠΩΣ ΜΕ ΓΝΩΡΙΖΕΙΣ;!
Ναι γνωρίζω την «ταυτότητα» σου! Τα λέγαμε ένα βράδυ για τον Skinner…
Και μιας και βλέπω ότι αγαπάς την ποιήση (όπως την αγαπούσε και η Ε.Σκοπετέα) ας προσθέσω κάτι μικρό απο έναν ποιητή που ανακάλυψα τυχαία
«Ο σκοπός της ποιήσης είναι να μας θυμίζει πόσο δύσκολο είναι να παραμείνει κανείς ο εαυτός του, γιατί το σπίτι μας είναι ανοιχτό, δεν υπάρχουν κλειδιά στις πόρτες και επισκέπτες αόρατοι μπαίνουν και βγαίνουν ελεύθερα. Αυτά που λέω εδώ δεν είναι ποίηση, συμφωνώ, γιατί τα ποιήματα πρέπει να γράφονται σπάνια και δίχως ευκολία, κάτω από αφόρητη πίεση και μόνο με την ελπίδα ότι πνεύματα αγαθά, όχι κακά, μας διάλεξαν για όργανο τους»
Τσέσλαφ Μίλος μεταφρ. Αντώνης Μακρυδημήτρης εκδ Γαβριηλίδης.
Χαιρετώ φιλικά!
Α χα! Βλέπω διαδίδονται τα νέα.
ΠΑΝΤΟΤΕ ΔΥΤΗ ΟΙ ΠΟΙΗΤΕΣ ΜΕ ΕΠΕΙΘΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΛΙΚΡΙΝΕΙΑ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠ΄ ΟΤΙ ΟΙ ΜΥΘΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΟΙ (ΚΙ ΑΣ ΞΕΡΩ ΤΙΣ ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ ΣΟΥ) ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΚΑΙ ΜΕ ΤΗ ΣΚΟΠΕΤΕΑ (ΟΠΩΣ ΣΟΥ ΕΧΩ ΞΑΝΑΠΕΙ) ΟΜΩΣ ΠΛΕΟΝ ΟΙ ΚΑΙΡΟΙ ΕΙΝΑΙ ΑΡΚΕΤΑ ΜΙΚΡΟΨΥΧΟΙ ΚΙ Η ΠΟΙΗΣΗ ΣΩΠΑΙΝΕΙ. ΠΡΟΣΘΕΤΩ ΚΙ ΕΓΩ ΚΑΤΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΡΥΩΤΑΚΗ
Οι Δον Κιχώτες πάνε ομπρός και βλέπουνε ως την άκρη
του κονταριού που εκρέμασαν σημαία τους την Ιδέα.
Κοντόφθαλμοι οραματιστές, ένα δεν έχουν δάκρυ
για να δεχτούν ανθρώπινα κάθε βρισιά χυδαία.
Σκοντάφτουνε στη Λογική και στα ραβδιά των άλλων
αστεία δαρμένοι σέρνονται καταμεσίς του δρόμου,
ο Σάντσος λέει “δε σ’ το ‘λεγα;” μα εκείνοι των μεγάλων
σχεδίων, αντάξιοι μένουνε και: “Σάντσο, τ’ άλογό μου!”
Έτσι αν το θέλει ο Θερβάντες, εγώ τους είδα, μέσα
στην μίαν ανάλγητη Ζωή, του Ονείρου τους ιππότες
άναντρα να πεζέψουνε και, με πικρήν ανέσα,
με μάτια ογρά, τις χίμαιρες ν’ απαρνηθούν τις πρώτες.
Τους είδα πίσω να ‘ρθουνε — παράφρονες, ωραίοι
ρηγάδες που επολέμησαν γι’ ανύπαρχτο βασίλειο —
και σαν πορφύρα νιώθωντας χλευαστικιά, πως ρέει,
την ανοιχτή να δείξουνε μάταιη πληγή στον ήλιο!
ΥΓ. ΟΣΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΑΣΟ ΕΓΩ ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΤΙΠΟΤΑ!!!